Artık uzman olmaya gerek yok. 7’den 77’ye hepimiz koronavirüsün küresel bir salgın hastalık olduğunu öğrendik. Tek başına bir ülkenin kendi imkanlarıyla bu salgının üstesinden gelebilmesi mümkün görünmüyor. Bu nedenle, uluslararası alanda tedavi yöntemleri, personel, ilaç ve tıp teknolojileri konularında yardımlaşma, dayanışma ve işbirliği yapılması gerekiyor. Zaten Dünya Sağlık Örgütü de salgına karşı uluslararası dayanışmayı koordine etmeye çalışıyor.
Ülke içerisinde ise, merkezi yönetim, yerel yönetim, gönüllü kuruluşlar ve tüm halkın dayanışma içerisinde işbirliği yapması sağlanmalıdır. Yoksa bu sorun sadece Sağlık Bakanlığının ya da ilgili bir belediyenin tek başına yapacağı çalışmalarla çözülemez.
Ülkemizde ne yazık ki, kamu kurumlarının, kamu kaynaklarının ve tüm halkın salgın hastalığı önlemek hedefi doğrultusunda işbirliğini sağlayacak bir “Merkezi Koordinasyon Birimi” kurulamamıştır.
Kanımca, her türlü iletişimin düzgün yürütülmesi, kaynakların etkin ve verimli kullanılması ve yeni kaynaklar yaratılması için böyle bir idari birime ihtiyaç duyulmaktadır. Toplumsal gündemimizin birinci sırasına yerleşmiş olan koronavirüs salgınıyla mücadele gerekçesiyle dayatılan idari bir kararla kahvehaneler, barlar, berberler, sinemalar ve bunlara benzer işyerleri kapatıldı. Lokantalar, yalnız paket ve evlere servis yapabiliyorlar. Bu şekilde çalışmak zorunda kalan lokantaların büyük çoğunluğu kapandı. Açık kalanlar ise işleri azaldığı için işçilerini işten çıkarmaya başladılar.
İçişleri Bakanlığı alınan bu kararla 211.326 işyerinin kapatıldığını açıkladı. Konunun uzmanları, işyeri kapanmaları nedeniyle ortalama olarak bir milyon kişinin doğrudan doğruya ve süresi belirsiz bir şekilde işsiz kaldıklarını duyurdular. Bu işyerleri, önceden hiçbir bildirim ve ön hazırlık yapılmadan, koruyucu önlemler alınmadan kapatılmıştır. Akşamdan yatıp, sabah kalkınca ansızın işyerlerini ve işlerini kaybeden bu insanlara sosyal izolasyon gerekçesi de dahil olmak üzere kapatılma kararını haklı kılacak hiçbir gerekçe gösterilemez.
Vergi ve borçlarının ötelenmesi, uzun vadeli krediler açılması gibi geçici önlemler bu kişilerin dertlerine derman olamaz. Bu kesimlere acilen uğradıkları ekonomik zararları giderecek, aile bireyleriyle birlikte uygar ve sosyal bir insan gibi yaşamalarına yetecek, sürekli ve düzenli ekonomik destekler sağlanmalıdır. Bunun için CHP’nin 13 maddelik ekonomik önlemleri arasında sayılan “Aile Sigortası” ile gelişmiş batılı ülkelerdeki örneklerine benzer şekilde tüm işsizleri şemsiyesi altına alan “İşsizlik Sigortası” gibi sosyal güvenlik sistemleri kurulmalıdır.
Yaşanan ağır ekonomik kriz ve onun üzerine gelen küresel koronovirüs krizi nedeniyle 18 Mart 2020 günü “Koronavirüsle Mücadele Eşgüdüm Toplantısı” yapıldı. Kamuoyunda ilgi, merak ve büyük umutlarla beklenen bu toplantı sonucunda 21 maddelik “Ekonomik İstikrar Kalkanı Paketi” açıklandı. Daha çok KOBİ’leri ve sanayicileri destekleyen bu paketten orta ve alt gelir grupları ile emekçiler için dua ve nasihat, emekliler için zaten Mayısta alacakları ikramiyelerinin Nisana çekilmesi, 65 yaş üstüne ise sabun ve kolonya çıktı.
Umutlar başka paketlere kaldı. Sıra dışı olayların ard arda yaşandığı şu izolasyonlu günlerde ayrıca, Milli Eğitim Bakanlığı tarafından eğitimin “Uzaktan Eğitim” modeliyle sürdürüleceği ilan edildi. Çokça reklamı yapılan “Uzaktan Eğitim” hafta başında ilahilerle ve dehşet verici kanlı idam sahneleriyle başladı. İlgili kamuoyu üzerinde büyük bir düş kırıklığı ve şok etkisi yarattı. Korku ve şiddet içerir simgesi gösterilmeden yapılan bu yayınlarla TRT açıkça suç işlemiştir. İlgililer hakkında RTÜK soruşturma başlatmalı ve TRT’yi cezalandırmalıdır. Toplum olarak içinden geçtiğimiz şu olağanüstü günlerde bile, eğitimin ideolojik bir propaganda aracı olarak görülebilmesi ayrı bir üzüntü kaynağı olmuştur.
Daha ilk günden EBA sistemine olan güven sarsılmış ve derslerin izlenme oranları azalmıştır.
Geçtiğimiz haftanın bir başka gündem konusu da 65 ve üstü yaştakilere getirilen sokağa çıkma yasağı oldu. Bu da hazırlıksız ve aniden alınmış bir kararmış gibi görünüyor. Söz konusu uygulama için insan etkili ve yetkili makam sahiplerine sormadan edemiyor. “Yahu arkadaşlar 65 yaşa sokağa çıkma yasağı getirecektiniz de; daha bir ay önce büyük çoğunluğu 65 ve daha üstü yaşlarda olan 20 bin kişiyi neden Umreye gönderdiniz? Hadi gönderdiniz diyelim. Neden karantinaya almadan evlerine yolladınız? Uzmanlar, 65 yaşa uygulandığı gibi kısmi izolasyonların yeterince etkili olamadığını belirtiyorlar.
Bunun için İngiltere, Almanya, İspanya ve Rusya gibi ülkelerde olduğu gibi sokağa çıkma yasağı öneriyorlar. Aslında bunun için mevzuatımız da uygundur. Bilindiği üzere, Anayasamızın 119’uncu maddesinde “Tabii afet, tehlikeli salgın hastalıklar veya ağır ekonomik bunalım hallerinde, Cumhurbaşkanı başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu, yurdun bir veya birden fazla bölgesinde veya bütününde süresi altı ayı geçmemek üzere olağanüstü hal ilan edebilir” hükmü mevcuttur.
Bu madde gereğince derhal “Olağanüstü Hal” ilan edilmeli ve kontrollü sokağa çıkma yasağı getirilmelidir. Yoksa uygulanmakta olan sınırlı izolasyonlarla bu salgın hastalığın üstesinden gelinemez. Eninde sonunda sokağa çıkma yasağının ilan edilmesi noktasına gelinecektir. Ancak, geç kalınması durumunda ödenecek olan faturanın bedeli de çok ağır olacaktır.
Celal TEZEL
E. Öğr. Gör. Uzm.
