Mersin, Tarsus ve Bölgedeki gündem, ekonomi, son dakika, spor ve yaşam dünyasındaki önemli gelişmelerden anında haberdar olmak ister misiniz?

:

:

:

Yabancı para cinsinden defter tutan mükellefin dönem sonu işlemlerinde kur farkı uygulaması

7 Ağustos 2021 Cumartesi 17:13
Ahmet Akın
213 sayılı Vergi Usul Kanununun;
- 215 inci maddesinde, "1. Bu Kanuna göre tutulacak defter ve kayıtların Türkçe tutulması zorunludur. Ancak, Türkçe kayıtlar bulunmak kaydıyla defterlerde başka dilden kayıt da yapılabilir. Bu kayıtlar vergi matrahını değiştirmeyecek şekilde tasdik ettirilecek diğer defterlere de yapılabilir.
 
a) Kayıt ve belgelerde Türk para birimi kullanılır. Belgeler, Türk parası karşılığı gösterilmek şartıyla, yabancı para birimine göre de düzenlenebilir. Şu kadar ki yurt dışındaki müşteriler adına düzenlenen belgelerde Türk parası karşılığı gösterilme şartı aranmaz.
 
b) İlgili dönem defter tasdik tarihi itibarıyla ödenmiş sermayesi (yurt dışında kurulan şirketlerin Türkiye'ye ayrılan ödenmiş sermayesi) en az 100 milyon ABD Doları ya da muadili yabancı para karşılığı Türk Lirası ve sermayesinin en az % 40'ı ikametgâhı, kanunî ve iş merkezi Türkiye'de bulunmayan kişilere ait olan işletmelere, kayıtlarını Türk para birimi dışında başka bir para birimiyle tutmalarına Cumhurbaşkanınca izin verilebilir.
Cumhurbaşkanı, bu had ve nispeti sektörler itibarıyla ayrı ayrı yarısına kadar indirmeye veya iki katına kadar artırmaya yetkilidir. Bu şartların ihlâl edildiği hesap dönemini izleyen hesap döneminden itibaren Türk para birimine göre kayıt tutma zorunluluğu başlar.
ba) Türk para birimiyle yapılan işlemler, işlemin gerçekleştiği günün Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz alış kuruyla ilgili para birimine çevrilir. İktisadî kıymetlerin değerleri ile vergi matrahı kayıt yapılan para birimine göre tespit edilir, beyannamenin verilmesi gereken ayın ilk gününün kuruyla Türk parasına çevrilerek beyan edilir. Vergi ödeme, mahsup ve iade işlemlerinde de Türk Lirası tutarlar kullanılır.
bb) Bu mükellefler, diğer para birimleriyle kayıt tuttukları sürece mükerrer 298 inci maddenin (A) fıkrası uyarınca enflasyon düzeltmesi yapamazlar. Türk para birimiyle kayıt yapmaya başlamaları halinde ise üç yıl süreyle anılan madde hükmünden yararlanamazlar.",
- 258 inci maddesinde; "Değerleme, vergi matrahlarının hesaplanmasıyla ilgili iktisadi kıymetlerin takdir ve tespitidir.",
- 259 uncu maddesinde, "Değerlemede, iktisadi kıymetlerin vergi kanunlarında gösterilen gün ve zamanlarda haiz oldukları kıymetler esas tutulur.",
- 280 inci maddesinde; "Yabancı paralar borsa rayici ile değerlenir. Borsa rayicinde karar kılındığında danışıklı işlem olduğu anlaşılırsa bu rayiç yerine alış bedeli esas alınır.
Yabancı paranın borsa rayici yoksa, değerlemeye uygulanacak kur Maliye Bakanlığınca tespit olunur.
 
Bu madde hükmü yabancı para ile olan senetli veya senetsiz alacaklar ve borçlar hakkında da caridir..." hükümleri yer almaktadır.
 
3218 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin verdiği yetkiye dayanılarak, tam mükellefiyete tabi gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerinin (adi ortaklıklar, kollektif ve adi komandit şirketler dahil) serbest bölgede faaliyette bulunan şubeleri ile serbest bölgede faaliyette bulunan gerçek veya tüzel kişilerin serbest bölge dışında ancak Türkiye sınırları içerisinde faaliyette bulunan şubeleri hariç olmak üzere, serbest bölgede faaliyet gösteren gerçek veya tüzel kişilerden isteyenlerin, defter kayıtlarını Türk para birimi dışında (Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasınca, kuru günlük olarak belirlenen) herhangi bir yabancı para birimi ile de yapabilmeleri Maliye Bakanlığınca uygun bulunmuştur
Buna göre serbest bölgede faaliyet gösteren söz konusu mükellefler, Türk para birimiyle veya başka bir yabancı para birimiyle yapılan işlemlerini, işlemin gerçekleştiği günün Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz alış kuruyla ilgili para birimine çevirecekler, iktisadi işletmeye dahil kıymetlerin değerleri ile vergi matrahlarını kayıt yapılan para birimine göre tespit edecekler, ancak beyannamelerini (verilmesi gereken ayın ilk gününün kuruyla) Türk parasına çevirerek vereceklerdir. Verginin ödenmesi, mahsubu ve iadesi işlemlerinde de Türk para birimi esas alınacaktır.
 
Bu itibarla, Serbest Bölgede faaliyet gösteren ve yabancı para cinsinden defter tutan firmalar aktifine kayıtlı iktisadi kıymetlerin Vergi Usul Kanununun değerleme hükümleri çerçevesinde değerlemesinin yapılması, bu şekilde yapılacak değerlemelerde efektif cinsinden yabancı paralar için efektif alış kuru (bulunmaması halinde döviz alış kuru), döviz cinsinden yabancı paralar içinse döviz alış kurunun kullanılması, kayıt tutulan para birimi dışındaki alacak ve borçların Bakanlıkca ilan edilen kurlar, Bakanlığın kur ilan etmediği durumlarda T.C. Merkez Bankasınca ilan edilen kurlar (döviz alış kuru, çapraz kur) kullanılmak suretiyle değerlemeye tabi tutulması icap etmektedir.
Dolayısıyla, yapılan değerleme sonucunda ortaya çıkan kur farkının, gelir/gider olarak dikkate alınarak ilgili dönem kazancıyla ilişkilendirilmesi gerekmektedir.
ahmetakinmersin@gmail.com
www.ahmetakin.com.tr
 

 
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
Henüz yorum eklenmemiştir.
Yazarın diğer makaleleri
  • Sürdürülebilirlik, Toplulukların Temiz ve Güvenli Olmasını Sağlamaya Yardımcı Olur12 Temmuz 2025 Cumartesi 12:29
  • Yolsuzluğa karşı harekete geçmek, benzer düşünen bireylerin çabalarını gerektirir4 Temmuz 2025 Cuma 16:01
  • Empatinin Gücü27 Haziran 2025 Cuma 15:56
  • İhracata Hazır Olmak20 Haziran 2025 Cuma 18:50
  • Algının Gücü14 Haziran 2025 Cumartesi 11:59
  • Mersin Üniversitesinin Mersin’in ekonomik kalkınmasında rolü var mıdır?13 Haziran 2025 Cuma 15:02
  • Dijitalleşmenin Sanat Üzerindeki Etkisi2 Haziran 2025 Pazartesi 15:31
  • Gençler ne ister?9 Mayıs 2025 Cuma 17:24
  • Sanat ve Kültürün Ekonomideki Yeri2 Mayıs 2025 Cuma 15:12
  • Türkiye Siyasal İslam’a Doğru Hızla İlerliyor25 Nisan 2025 Cuma 16:51
  • 2025’te Öne Çıkan Pazarlama Eğilimleri18 Nisan 2025 Cuma 18:57
  • Çin’in Zirveye Yükselmesi Düşündüğümüzden Daha Yakın Olabilir14 Nisan 2025 Pazartesi 16:16
  • Tarımsal Üretimde Kalite ve Verimliliğin Önemi5 Nisan 2025 Cumartesi 12:18
  • Sigorta Sektöründe İlk 5 Eğilim24 Mart 2025 Pazartesi 14:32
  • Endüstri 4.0 Değişimin Gücü Oldu14 Mart 2025 Cuma 18:07
  • Eğitim Ülkelerin Geleceğini Belirleyen En Önemli Faktördür8 Mart 2025 Cumartesi 15:22
  • Futbol Kulüplerinin Şirketleşmesi 28 Şubat 2025 Cuma 19:25
  • Okul Öncesi Eğitimin Önemli Olmasının Nedenleri22 Şubat 2025 Cumartesi 16:34
  • Mali Müşavirlik ve Muhasebecilik Mesleğinde Yeni Trendler15 Şubat 2025 Cumartesi 16:41
  • Sporun Çocuklara Faydaları10 Şubat 2025 Pazartesi 16:26
  • Akdeniz Gazetesi ©1994 - Tüm Hakları Saklıdır, Kaynak Gösterilmeden İçerik kopyalanamaz.
    Oluşturma süresi(ms): -1
    SON DAKİKA
    Yenice Sıdkı Baba Cemevi’nde Aşure Lokması Yenildi
    Özel Harekat Polisi Aydoğan Sukuşu Mersin’de kazada yaşamını yitirdi
    MESKİ, Kuraklıkla Mücadelede Stratejik Ve Yenilikçi Su Yönetimini Güçlendiriyor
    Futbol Heyecanını Yaylalara Taşıyan ‘30 Ağustos Zafer Kupası’ İçin İlk Düdük Çaldı
    Müezzine Bıçaklı Saldırı Anı Güvenlik Kamerasında
    Tarsus'ta suikast silahı ele geçirildi
    Mersin Büyükşehir’den Orman Yangınlarına Karşı “Afişli Uyarı!”
    Büyükşehir Zabıtası Kaldırım ve Yol İşgallerine Geçit Vermiyor
    Tarsus Üniversitesi, ÜNİAR 2025 Genel Memnuniyet Sıralamasında Türkiye’de 27. Sırada Yerini Aldı
    Başkan Seçer, ‘Zeydan Karalar’a Özgürlük Mitingi’ne Katıldı
    Tarsus Cemevinde Aşure Lokması Yenildi
    Zirai İlaç Bayilerine Yönelik Bilgilendirme Toplantısı
    Yeni TOBB Akreditasyon Sistemi Değerlendirildi
    Büyükşehir Ekipleri Trafik Güvenliği İçin Sahadaydı
    MESKİ, Güzeloluk Mahallesi’nde Su Teminini Güvence Altına Aldı