Hep söylüyoruz, yapılarımız yapı denetimli olsun diye… Nedir bu yapı denetimi?Bugün fazla teknik detaya girmeden bu konu ile ilgili düşüncelerimi paylaşacağım…
4708 sayılı Yapı Denetim Kanunu 2001 yılında 1.ve 2. Deprem bölgesi olan 19 pilot ilde uygulanmaya başlanmıştır. Ülkemizin tamamı ile birlikte şehrimizde de 2011 yılından itibaren uygulanmaya başlanmıştır. Peki 2001 öncesi uygulama nasıldı?
Yapılan projeler ilgili Fenni Mesuller olan Mühendislerce (inşaat, mimar ,elektrik, makine) denetlenerek uygulanmaya çalışılıyordu. O yıllarda müteahhitlik yasasının yetersizliği nedeniyle mühendis ile müteahhitler arasında projenin uygulanması ile ilgili sorunlar yaşanabiliyordu. Bu yüzden de yeterli denetimin yapılamadığı kanaatindeyim. Zaten depremlerde en büyük hasarı gören bu tür denetimsiz binalar değil mi.. Son İzmir depreminde bunları gördük…
Depremde duyarlılığın artmasında, mevzuatlarda köklü değişikliğe gidilmesinde 1999 Marmara depremi milat olmuştur diyebiliriz. Bu tarih öncesinde gerek ruhsat, gerekse betonarme projelerin yerinde kontrolü Belediyeler ve diğer idarelerce yeterli şekilde yapılıyor muydu. Ülkemizdeki yapıların 2001 öncesinin en az % 70 nin ruhsatsız olduğu ,Marmara depremi başta olmak üzere , depremlerde yıkım ve can kayıplarımızın çok olduğu gerçeği bu denetimlerin yeterli yapılmadığın ı göstermiyor mu…
İşte yukarda bahsettiğim sorunları gidermek amacı ile 200 m2 den büyük yapılar için,
eleştirilebilecek yönleri olsa dahi 2001 yılında 4708 sayılı YAPI DENETİM KANUNU çıkarıldı.
Bu kanun ile denetim işi için özel Yapı Denetim Şirketleri yetkilendirildi. İlimizde bugün itibarıyla 48 adet Yapı Denetim Şirketi mevcuttur. Bu şirketlerde en az yedi adet proje ve uygulama denetçisi mimar ve mühendis olmak zorunda, ayrıca yeterli sayıda mühendis kontrol elemanı olması da zorunlu.
Kanun ilk çıktığında müteahhit kendini denetleyecek Yapı Denetim Şirketini kendisi buluyordu. Bu durum uygulamada çok sorun çıkarıyordu. Denetim şirketi görevini bağımsız olarak yapamıyordu, müteahhit sorun yaşadığı denetim şirketine bir daha iş vermiyordu. Bu sıkıntıyı gidermek için maalesef 18 yıl beklendi. 01.Ocak 2019 tarihinden itibaren Yapı Denetim Şirketlerine iş dağıtımı belli kurallara bağlanarak, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yapılmaya başlandı. Bu uygulama ile kamu görevi yapan denetim şirketleri görevlerini daha bağımsız şekilde yapmaya başladılar. Bu uygulama ile de denetimin kalitesinin arttığı düşüncesindeyim.
Gelelim Yapı Denetim Şirketlerine …görevi, yetkisi, sorumlulukları nedir ,bunları şöyle özetleyebiliriz.
----Kendilerine intikal eden projeleri mevzuata uygunluk yönünden inceleyip onaylamak…
--- Bu projeleri ilgili idarelere intikal ettirerek yapı ruhsatını almak …
--- Temel kazısının zemin etüdü ve projesine uygun olarak yapılmasını sağlamak…
--- Projenin temelden başlayarak her aşamasının projesine uygun olarak yapılmasını sağlamak…
--- Betonun teknik kurallara uygun olarak dökülmesini sağlamak…
--- Beton döküldükten sonra gerekli sulamanın yapılmasını ve betonu koruyucu diğer önlemlerin alınmasını sağlamak….
---- İnşaat sahasında işçi sağlığı ve iş güvenliği ile ilgili tedbirlerin alınıp alınmadığını kontrol etmek.…
----Yapının tamamen projesine uygun olarak tamamlanarak yapı kullanma izni alacak duruma getirilmesini sağlamak…
Yukarda yazdıklarım Yapı Denetim Şirketince uygulandığı takdirde yapımız,
YAPI DENETİMLİ OLDUĞUNDAN GÜVENLİ BİR ŞEKİLDE GÖNÜL RAHATLIĞI İLE DEPREM KORKUSU OLMADAN KULLANILACAKTIR…
